E19. KOCALAR, Aziz Cumhur. (2014-f)
Sivas'ta Hayat Bulan Su Kaynakları ve İklim Değişiminin Görünen Etkileri
Üzerinden Planlamanın Vazgeçilmez Hafifliği (Baraj ve Göletler ile Sulama
Kanalları), 5.Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2014), 14-16.Ekim.2014,
YTÜ, İstanbul.
(Sunuldu,
Özet ve Tam
metin etkinlik kitabında elektronik olarak yayımlandı.)
Sivas'ta Hayat Bulan Su Kaynakları ve İklim
Değişiminin Görünen Etkileri Üzerinden Planlamanın Vazgeçilmez Hafifliği
(Baraj
ve Göletler ile Sulama Kanalları)
Aziz Cumhur KOCALAR
Şehircilik Dr. / Yük. Müh. / İşletmeci
Yrd. Doç. Dr. Cumhuriyet Üniversitesi, Mimarlık Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü,
Şehircilik A.D.Bşk.
HKMO ve YTÜ'ye teşekkürler...
Tam Metin Etkinlik e-Dizin:
Etkinlik Program:
Görsel Özet
Bildirideki tüm görseller ArcGIS programı ile üretlmiiştir.
Sözel Özet
Sivas,
Orta Anadolu Bölgesinin en doğusunda kalan gerek tarihsel geçmişinde
imparatorluklara başkentlik yapmış konumuyla, gerekse karasal bozkır ikliminin çok
yakın bir geçmişe kadar soğuğu ve karı ile meşhur, geniş yüzölçümlü bir ili
olarak bilinmektedir. Ancak geçen kış mevsimi, ülke genelindeki kar yağışının
azlığına da paralel olarak, Sivas’ta da yağışların önemli ölçüde azaldığı bir dönem
yaşanmıştır. Özellikle Anadolu’nun orta ve güney kesimlerinde olası kuraklık ve
çölleşme risklerine yönelik olan ve uzun dönemli beklentileri doğrular
nitelikte mevsimsel sapmalar ve doğal felaketler yaşanmaktadır. İklim
değişikliğinin artarak görünür olmayı sürdüren bu tür etkileri, gözleri doğrudan
su rezervlerine çevirmiştir. Bedeninin çoğu su olan insanın ve birlikte yaşamak
zorunda olduğu tüm diğer canlıların, en önemli yaşamsal (hakkı) doğal kaynağı
da haliyle, hava ve sudur. Fakat son yıllarda ülkemizde güdülen neo-liberal
politikalar ve son yıllarda hızla getirilen yasal düzenlemeler eşliğinde, doğal su
kaynaklarının gerek özelleştirme yolu ile gerekse HES’ler ile sermayenin
tekeline geçişi artarak sürmektedir. Suyun kullanım haklarının uzun süreli kiralanması
yolu ile devredilmesi, nadir görünen ve korunması gereken ama ne yazık ki, sermaye
eliyle kontrolsüzce ve aşırı bir şekilde tüketilerek, su kaynaklarının hızla kıtlaşmasına
ve doğal çevresinin de giderek yok olmasına yol açmaktadır. Geri dönülme
maliyetleri çok yüksek olan ve hatta doğal eşikleri aşan yıkımlara yol açarak sürdürülen,
olumsuz uygulama örnekleri apaçık ortada durmaktadır. Tüm bunlara karşın, sözde
ve sayıları giderek artan ÇED raporlarıyla birlikte, doğal ve sosyal etkilenim çevresine
yönelik olası, orta ve uzun vadeli olumsuz etkilerine yeterince bakılmaksızın, bazı
su kaynaklarının içinde bulunduğu doğal ortamlar neredeyse, bölgesel olarak sermayenin
rastgele kararlarına terkedilmiş durumdadır. İşte bu çalışmada ise, Sivas ilinde yıllardır devletin
kurumsal eliyle, su kaynaklarının korunmasına, kullanılmasına ve arttırılmasına
yönelik olarak alınan bir takım iyimser kararlarla gerçekleştirilmiş ve kısmen sistemli
sayılabilecek klasik önlemlerin, harita üzerinde görselleştirilmiş son hali,
CBS aracılığı ile görünür kılınmaktadır. Aslında bu su kaynaklarının en
önemlileri su yüzeyi geniş alanlara yayılmış bulunan doğal su rezervleridir.
Yapay olarak üretilen önlemlerle (baraj, gölet ve regülatörler) gerisinde su
şişiren doğaya karşı yapılmış tüm müdahalelerin sakıncalı yanları da
deneyimlenerek yıllardır öğrenilmiştir. Bu türden yapay rezervler ve özellikle
doğal sulak alanların gelecekteki haline yönelik farklı veriler ve olasılıklar eşliğinde,
sürekli daha doğru olarak alınması beklenilen yeni yönetsel kararlar ise,
merakla beklenilmektedir. Gelecekte insanın su ve yaşam ile olan ilişkisinin
daha doğal yollarının hızla keşfedilmesi dileğiyle…
Anahtar kelimeler: CBS, Sivas, Doğal Su Kaynakları, Şehir
ve Bölge Planlama, Çevre ve Doğa Koruma, KDS.
Bu çalışma henüz tamamlanmamıştır.
Sivas vb kentsel çalışmalara erişmek için alttaki yollar izlenebilir:
2014 Bildirileri, ArcGIS, Barajlar, GIS, Göletler, İstanbul, NetCAD, Şehircilikte Sayısal Modeller, Sivas, Sulama Kanalları, UZAL-CBS-2014, Bildiri Kitabı, 14F, E19,
