2nd Cilicia International Symposium on Engineering and Technology (CISET 2019)
HERAKLEIA KARIA ANCIENT PORT CITY with GEOHERITAGE AREAS and URBAN GEOLOGY-LATMOS GEOPARK (BEŞPARMAK MOUNTAINS)
Aziz Cumhur KOCALAR
Abstract
Keywords: Geopark of Latmos, Urban Geology,
Geoheritage-Geotourism, Urban Geography, Cultural Heritage Conservation, City
and Regional Planning
(CISET 2019), Mersin
(CISET 2019), 2019 Bildirileri, B, B.Uluslararası Bildiriler, B41, Cultural Heritage Conservation, Geoheritage-Geotourism, Geopark of Latmos, Mersin., Urban Geography, Urban Geology,
Program
10/10/2019 – 16:00-17:30
10/10/2019 – 16:00-17:30
Turgut GÜR Hall
(Engineering Faculty Block B)
Taslak (Eylül)
Taslak (Eylül)
Özet
“Latmos
(Beşparmak Dağları) Jeoparkı” olarak önerilen, Aydın ve Muğla il sınırında Bafa
Gölü Tabiat Parkı kıyısında yer alan bölge, 500 milyon yıl kadar geriye uzanan
jeolojik tarihi ile ilgi çekicidir. Bölgenin dağlık alanları ve vadileri ile
çalışmada incelenen jeomorfolojik yapısı özellikle jeo-turizm açısından oldukça
farklı özellikler barındırmaktadır. Süreç içinde metamorfik değişimlere uğrayan
masif kütleler, mineralojik ve petrografik açıdan incelenmeyi beklemektedir.
Büyük Menderes Havzasında yer alan Tekerlek Dağı, 1375 metrelere ulaşan
yükseltileriyle geniş bir bakı alanına da hakim olma özelliği taşımaktadır.
Dağların
tarihte jeostratejik açıdan önem taşıdığı kale ve surlarının yanısıra ortaya
çıkarılan Karia kral yolu ile tarihi yapılardan da anlaşılmaktadır. Tarihte alt
Ege’de çok daha geniş bir arka plana yayılan Karia Devletinin Ege Denizi
sınırlarında bir uç liman kenti olarak kıyıya ve denize hakim konumda bulunan
bir kale kent olarak, Herakleia liman kenti de (Kapıkırı köyü) günümüzde artık
gölün kıyısında kalmıştır.
Alanın
farklı noktalarında Neolitik döneme tarihlenen kaya yerleşimlerin izlerine de
rastlanılmış ve bölgede dağınık bir şekilde yer alan resimler en önemli
buluntular olmuştur. Ancak bunlar günümüze kadar dış etkilerden ve vandalizmden
ötürü hasar görerek ulaşabilmiştir.
Kaya kilise
ve manastırlarının yanısıra askeri ve ticari yapılarıyla pek çok belirgin ve
ilginç kültürel izler bırakarak sürekli yerleşimlere sahne olan bu dağlık
jeolojik-arkeolojik alanlar, günümüzde de özenle korunup yenilenerek turizme
kazandırılmalıdır. Ayrıca Tabiat Parkı
da, statüsüyle ve alan yönetimiyle birlikte doğal eşikleri korunarak kullanılmaya
uygundur.
Kayalar
içinde pek çok farklı kültürel yerleşmenin izlerinin gelecek kuşaklara sağlıklı
bir şekilde aktarılabilmesi açısından bölgenin, doğa tarihi eğitimleri amaçlı
ve alternatif turizm işlevleri üzerinden değerlendirilmesine ayrıcalıklı bir
şekilde öncelik sağlanmalıdır. Bölge; doğal yapısı, kaya oluşumları ve jeomiras
alanlarına sahip olması nedeniyle mutlaka jeo-turizm bilinci çerçevesinde de
korunmalıdır.
Antik kentin
ve dağınık durumda bulunan kaya resimlerinin bulunduğu dağlık alanın
eteklerinin koruma amaçlı imar planı ile birlikte özenle korunma zorunluluğu
olduğu unutulmamalıdır. Gölün de kirlenmesinin önüne geçilebilmesi büyük bir
önem taşımaktadır. Geniş ölçekte ise Büyük Menderes Havza Planının
tamamlanarak, koruma amaçlı imar planı ile birlikte bir bütünlük sağlaması önem
arz etmektedir.
ABSTRACT
Recommended as “Latmos Geopark”, the region on the shores of Bafa Lake
Nature Park on the border of Aydın and Muğla is interesting with its geological
history dating back 500 million years. The geomorphological structure of the
region, which has been studied in the mountainous areas and valleys, has quite
different features especially in terms of geo-tourism. Massive masses
undergoing metamorphic changes in the process are expected to be investigated
from a mineralogical and petrographical point of view. Located in the Büyük
Menderes Basin, Latmos Mountain (wheel shaped at the top of it) is dominated by
a wide range of elevations with elevations reaching 1375 meters.
It is
understood from the historical structures of the Karia king, which is unearthed
as well as the fortress and city walls where the mountains are geostrategically
important in history. The fortress city of Herakleia (Kapıkırı village), which
is the dominant city and the coast and sea as an end port city on the borders
of the Aegean Sea, has been on the shore of the lake today. This region, which
is located on the Aegean Sea borders of Caria State, which has been spread to a
wide background in the lower Aegean, is an end port city. In the ancient
period, the port city of Herakleia (Kapıkırı village) is a fortress-type city
which is dominated by the shore and the sea. Today, the city is on the shore of
the lake.
In addition,
traces of rock settlements dating to the Neolithic period were also found at
different points of the area and the pictures scattered in the region were the
most important findings. However, they have been damaged by external influences
and vandalism.
These
mountainous geological-archaeological sites, which have witnessed permanent
settlements with their rock churches and monasteries as well as their military
and commercial structures and with many distinct and interesting cultural traces,
should be carefully preserved and renewed in tourism. In addition, the Natural
Park is suitable for use with its status and area management, while preserving
its natural thresholds.
In order to
be able to convey the traces of many different cultural settlements within the
rocks to the next generations in a healthy way, the priority should be given to
the evaluation of the region for purposes of natural history education and
through alternative tourism functions. Area; Because of its natural structure,
rock formations and geo-heritage areas, it must be protected within the
framework of geo-tourism awareness.
It should
not be forgotten that the skirts of the mountainous area where the ancient city
and the scattered rock paintings are located, must be carefully protected
together with the conservation aimed development plan. It is of great
importance that the lake is prevented from pollution. On the large scale it is
necessary to complete the Büyük Menderes Basin Plan, and that it provides a
unity with the conservation aimed development plan. Lastly, a holistic
protection consciousness should be create in the area.
Keywords: Geo-park/Geo-heritage/Geo-tourism/Geo-site,
Urban Geology, Conservation of Cultural Heritage, Urban Geography, City and
Regional Planning.
