TARİHİ YERALTI YERLEŞMELERİ-SİTLER ve KORUMA SORUNLARI: NEVŞEHİR YERALTI ŞEHİRLERİ

TARİHİ YERALTI YERLEŞMELERİ-SİTLERve KORUMA SORUNLARI:

NEVŞEHİR YERALTI ŞEHİRLERİ

(Derinkuyu, Kaymaklı)

HISTORICAL UNDERGROUND SETTLEMENTS-SITES AND CONSERVATION PROBLEMS:

NEVŞEHİR UNDERGROUND CITIES

(Derinkuyu, Kaymaklı)

Aziz Cumhur KOCALAR

Dr. Öğr. Üy., Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü [1]

Özet Metin Kitabı
http://www.sehircevresaglikkongresi.com/uploads/file/ozetkitap208.pdf

Tam Metin Kitabı
http://www.sehircevresaglikkongresi.com/uploads/file/tammetin208.pdf


Bu etkinlikteki bildiriler (3#) çeşitli dergilerde düzeltilmiş sürümleriyle yayımlanmıştır:
Bloğun makalelere özel sayfalarından* izlenebilirler:
* (Yayınlar farklı sayfalarında tek tek ya da gruplanmış şekilde topluca listelidir.)
https://azizcumhurkocalar.blogspot.com/

(Örneğin bu bildiri JoA dergisinin Temmuz sayısında yayımlanmıştır. 
Dergiye ve hakemlerine katkılarından dolayı teşekkürler...)  

Özet

Dünya tarihinden günümüze ulaşan pek çok sayıda farklı örneği ile yeraltı yerleşimlerine ülkemizde de sıkça rastlanılır. Dünyadaki örnekler incelendiğinde birbirinden farklı özellikleri olabilen bu tarihi yerleşmelerinin ülkemizdeki en büyük sorunu iyi korunamamalarıdır. Tarihi yeraltı yerleşimlerin Kapadokya adıyla anılan bölgenin Nevşehir ilinde yer alan bazı örnekler üzerinden koruma sorunları ekseninde ve bir saha çalışması ile birlikte tartışmaya açılmasında yarar görülmüştür. Bu alanlarda zamanında ön kazı, keşif, araştırma yapılmadığında ve yeterli koruma tedbirleri alınmadığı taktirde öncelikle doğal hasarlarla karşı karşıya kalınmaktadır. Ayrıca yine bu alanlar uygun yöntemlerle korunmaya başlanılmadığında hatalı uygulamalara dahi maruz kalmıştır. Nevşehir özellikle ilçeleriyle hem turizm bölgesi olması hem de ülkemizdeki yeraltı şehirleri içinde en ilginç örnekleri barındırmasıyla ünlüdür. Bu alanların günümüzdeki kentsel alanlarla olan iç içeliği de bazı imar sorunlarını koruma ile birlikte gündeme getirmektedir. Günümüzde yeraltı şehirlerinin nasıl korunarak yaşatılacakları konusu sürekli önem taşıyan bir sorun alanı haline gelmiştir. Bu sit alanlarının özellikle yerüstünün günümüzde kentsel, arkeolojik, doğal sit alanları gibi farklı koruma statülerine kavuşturularak korunduğu bilinmektedir. Koruma statülerine yenilerinin de (jeo-park, jeo-sit gibi) eklenmesine yönelik öneriler de ayrıca önemlidir.  Yeraltı yerleşmelerinin ve ortaya çıkarılan yeraltı şehirlerinin çoğu şüphesiz ki, farklı değerler taşıyan ve gelecek kuşaklara korunarak emanet edilmesi gereken potansiyel birer hazinelerdir.

Anahtar kelimeler: Yeraltı şehirleri, Yerleşmeler tarihi, Arkeolojik sitler, Şehir ve bölge planlama, Kapadokya, Jeo-sit, Jeo-park, Jeo-turizm, Derinkuyu, Kaymaklı.

Abstract

Numerous different examples and underground settlements that arrive from world history day by day are also frequently encountered in our country.When the examples in the world are examined, it can be seen that the greatest problem in these historical settlements in our country is that they can not be well protected. Historical underground settlements called the Cappadocia region in the province of Nevsehir in the province of protection issues and a field study on the axis of the discussion was seen to be useful. If pre-excavation, exploration, research are not done in time and adequate protection measures are not taken in these areas, firstly natural damages are encountered. Moreover, these areas have been exposed to faulty applications even if they have not been protected by appropriate methods. Nevşehir is especially famous for being a tourism region with its districts and hosting the most interesting examples of underground cities in our country. The intertwining of these areas with the urban areas of today also brings with it the protection of some zoning problems. Today, the issue of how to protect and live underground cities has become a problematic area of constant importance. It is known that these sites are protected especially by the fact that they are protected by different protection statues like urban, archeological, natural sites. Suggestions for the addition of the defenses to the conservation status (such as geo-park, geo-sit) are also important. Most of the underground settlements and the underground cities that are uncovered are undoubtedly treasures of potential value that should be entrusted to the next generations with preserved value.

Keywords: Underground cities, Settlement history, Archeological sites, Urban and regional planning, Cappadocia, Geo-site, Geo-park, Geo-tourism, Derinkuyu, Kaymaklı.

---

[1]http://www.ohu.edu.tr/akademik/azizcumhurkocalar    azizcumhurkocalar@gmail.com