Balkan Devletlerinde Kültür ve İnanç Turizmi Bağlamında Etnik Farklılıkların Barışçıl Anlayışlarla Yeniden Görünürlük Kazanışı
Gaining Visibility of New Approaches again with the
Peaceful Understandings of the Ethnic Diversity in the Balkan States in the
Context of Cultural and Religious Tourism
Uluslararası
hareketliliğin, bölgeler ve kentler arası göçlere sahne olan ve göçmenlerin
yoğun olarak yaşadığı Balkanlar, farklı etnik grupların dağınık olarak karma
bir şekilde bulunduğu irili ufaklı yeni kent devletlerinden ve kısmen de, ulus
olmaya çaba sarf eden bazı devletçiklerden oluşmaktadır. Dolayısıyla Balkanların,
kentsel çeşitliliğin planlama çerçevesinde nasıl
kavramsallaştırılması gerektiğine dair ilginç bulgular veren bir coğrafya
konumunda olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Balkanlarda 2000 öncesi gibi yakın
dönemlerde, her an her yerinde bir savaşın patlak verdiği, karşılıklı etnik
ayrımcılığın tırmanışa geçtiği hatırlanacaktır. Bu sırada pek çok yerleşimle
birlikte kültürel mirasa dair izlerin de oldukça hasar gördüğü bilinmektedir. Şimdi
ise kurulan yeni kent devletleri için; eşitlik,
hakçalık ve adil bir kent sağlama anlayışları ancak savaşlarla ödenen ağır bedellerin
sonrasında, belki zamanla sindirilip kabul gören değerler halini almaya başlayacaktır.
Bu yeni kültürel devrimin bölgede hakim
olabilmesi için ise, çeşitliliklere duyarlı planlama ve eğitiminin bölgede farklı
uygulamalarla görünür kılınması gerekmektedir. Ancak bu
tür kentsel politikalar ile kentsel çeşitliliğin planlama çerçevesinde
kavramsallaştırılması ve kabulü sayesinde, iç ve dış barış, etnik kaynaşmalar ile
sağlanabilecektir.
İşte bu çalışma, farklı
etnik kültürel izlerin karşılıklı ortak değerler üzerinden kabulünün sağlandığı
politika ve uygulama örneklerini iredeleyerek, uygun varsayımlar
üretilebileceği bir coğrafyayı ve farklı dönemlerini kendisine araştırma alanı olarak seçmiştir.
Balkanlara tarihsel arka plandan bugüne doğru bakıldığında
ise, üstteki ana hipotezi destekleyici varsayımlarda bulunulması da mümkündür.
Örneğin; etnik kültürel izlere karşı günümüzde farklılaşabilecek potansiyele kavuşmuş
olan tutum ve algıların da, yeniden ilginç bir şekilde değişime uğramış olarak gündeme
taşınmasının mümkün olabileceği düşünülmektedir. Bu
varsayımı doğrulayan bulgular için, bu ülkelerde geçmişten bugüne kalan
pek çok tarihi eser üzerinden araştırma yapılması daha uygun
olacaktır. Öyle ki bu eserlerin büyük bir kısmının halihazır durumda yeniden
görünür kılındığı bile söylenebilir. Ancak
eserlerin kökeni araştırıldıkça, halen bulunabilecek olan ya tamamen ya da kısmen
farklı izlere de rastlanabilmektedir.
Bu izlerin özellikle silinmiş ya da etnik
ayrımcılığın etkisi altında dönüştürülmüş olduğu sanat tarihçilerince kısmen bilinmektedir.
Eserlerin büyük bir kısmı bu şekilde ayakta duruyor gibi olsa da, özellikle daha
restitüsyon çalışmaları aşamasında kökenlerine uygun bir şekilde ayağa
kaldırılmadığı ya da çoğunluğunun hiç beklenildiği gibi canlandırılmadığı açıktır.
Bu konuda ise, mimarlık tarihçilerine başvurmak faydalı olacaktır.
Son yıllarda ise artık özellikle, Macaristan ve Sırbistan’da mevcut kültürel mirasa karşı, etnik negatif ayrımcı taraftan yaklaşan bakış açılarının giderek azaldığı görülmektedir. Bu ülkelerde öne çıkan taşınmaz mimari tarihi eserlerin kökenine uygun bir şekilde muhafaza edilmeye başlanıldığı ve özellikle de böyle sergilenmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır. Eserlerin restorasyonların da ise, mevcut izlerin maksatlı bir şekilde silindiği dönemlerin bölge için artık, yavaş yavaş geride kalmaya başladığı bile belki zamanla söylenebilecektir.
Bu eğilimlere dair bulgular, her ne kadar henüz yeterli ve kapsamlı bir saha ve envanter çalışması ile tam olarak aydınlatılamamış olsa bile; ayrımcılığı ortadan kaldıran ve bu sayede, en azından turizm geliri sağladığı düşünülen devletlerin, bu tür yeni bir turizm anlayışı öncülüğünde, sergiledikleri olası tutumlara dair ön bulguların arttığı ve eserlere kültürlerinden ötürü özen gösterilmeye başlanıldığı şimdiden öngörülebilmektedir.
Anahtar
Kelimeler: Balkanlar,
Kültürel miras, Koruma politikaları, Tarihi eserler, Kentsel koruma ve yenileme
Gaining Visibility of New Approaches again with the
Peaceful Understandings
of the Ethnic Diversity in the Balkan States in the
Context of Cultural and Religious Tourism
Abstract
International
mobility, regions and cities interregional migration, and partly nation to be
an effort that some statelet is composed of the Balkans contains with in the
large and small new towns of the states, where migrants heavily inhabited with
the different ethnic groups, scattered in a mixed form.
Therefore, the Balkans,
the urban planning of diversity that needs to be conceptualized in the context
of how interesting findings can be summarized as in a geography.
Before 2000, in the
near term in the Balkans, a war broke out all over place at any moment, now
will be recalled that the escalation of mutual ethnic discrimination.
Meanwhile, traces of cultural heritage is also known that quite damaged in
conjunction with the many placement.
Now for the newly
established city-states; equality, fairness and ensure a fair understanding of
the city but paid a heavy price with the aftermath of war, perhaps once to be
ingested will begin to take form acceptable values.
As for this new
cultural revolution to be dominant in the region, the planning and its training
should be made visible with a variety of different applications of in the
area.
However, this type of
urban policy acceptance and through conceptualization in the urban planning
with the context of urban diversity, inner and outer peace can be achieved with
ethnic cohesion.
Here, this study was chosen as the research area where different ethnic cultural traces out the mutual acceptance of common values in the pursuit of policy assumptions and practices to be able to produced with a geography within an appropriated period.
Keywords:
Balkans, Cultural heritage, Conservation policies, Historical monuments
, Urban renewal and conservation
Balkanlar, KBAM-5, Kentsel Çeşitlilik, Kentsel Koruma ve Yenileme, Koruma Politikaları, Kültür ve İnanç Turizmi Etnik Farklılıklar, Kültürel Miras, Tarihi eserler, Bildiri Kitabı, KBAM-5, KBAM, E20, 14G, ...
Bu çalışma makale haline de getirilmiştir:
A.11.
Kocalar, Aziz Cumhur, (2018-o) “Kültür - İnanç
Turizmi Bağlamında Balkanlarda Tarihi-Kültürel (Türk- Müslüman Kökenli) Varlıkların
Korunması: Ülkelerarası Sayısal Karşılaştırmalı bir Saha Araştırması, [Conservation
of Historical-Cultural (Turk-Muslim Origin) Assets in the Balkans in Terms of
Cultural and Heritage Tourism: A Comparative Numerical Fields Study between
Countries]”, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
(USBdergi) / International Journal of Social Sciences (IJoSS) / (ISSN:2564-7695
eISSN:2564-6486), 2018 Ekim
Cilt 3 Sayı 2, s. 429-465, Çanakkale. http://usb.dergi.comu.edu.tr/dosyalar/Usb/2018-ekim-cilt-3-sayi-292.pdf
Doajm; DergiPark; Index Copernicus - ICI World of Journals; (DOAJ) Directory of Open Access
Journals; Academic Resource Index - Research Bible; SIS Scientific Indexing Service;
Root Indexing; Eurasian Scientific Journal Index
Ulusal Çalışmalar (Bildiri Tam Metin Kitapları)
KBAM-
2011: (KBAM-2)*
E3. KOCALAR, Aziz Cumhur. (2011-d) Afetlere Karşı
Önlemlerle, Kentsel Koruma, Yenileme ve Dönüşümlerde İmar Planı Uygulamalarıyla
Sınırlandırılan Mülkiyet ve İmar Hakları Aktarım Modeli (MİHAM) Önerisi,
Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar 2. Sempozyumu, “Planlamanın Dünü, Bugünü,
Yarını: Planlamada Yeni Söylem Arayışları”, Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar
Merkezi (KBAM) ODTÜ Ankara, 8-9.12.2011. s. 105-116. (Basıldı) (e-Kitap)
Kitabın basılı hali de şehirlerarası taşınmalarda ne yazık
ki kaybolmuş durumdadır.
2013: (KBAM-4)
E17.
KOCALAR, Aziz Cumhur ve H.Hüseyin GÜRBÜZ (2013-m) Ülkemizde Otokratik
Motifli Neo-liberal Zihniyet Algısının Şehirleri Yeniden Biçimlendirişi, Neo-liberalizm
Sonrası Mekânsal Müdahale Biçimleri ve Yansımaları, 4.KBAM Sempozyumu, KBAM-ODTÜ, Mersin Üniversitesi,
28-30.11.2013. (Özet ortak, Tam metin: HHG).
(Özet 2 yazarlı kabul edildi,
ancak tam metinden çekilince, sunumu 2.yazar tarafından yapıldı.)
https://kbam.metu.edu.tr/sempozyumlar/4-kbam-sempozyumu/
2014: (KBAM-5)
E20. KOCALAR, Aziz Cumhur. (2014-g) Balkan
Devletlerinde Kültür ve İnanç Turizmi Bağlamında Etnik Farklılıkların Barışçıl
Anlayışlarla Yeniden Görünürlük Kazanışı (Gaining Visibility of New Approaches
again with the Peaceful Understandings of the Ethnic Diversity in the Balkan
States in the Context of Cultural and Religious Tourism), KBAM-5:
"Toplumsal Çeşitlilik: Yeni Söylem, Politikalar, Mekânsal Planlama ve
Uygulamalar", 5. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Ağı Sempozyumu, 16 –
18.Ekim 2014, Çankaya Üniversitesi, Ankara.
Ancak aynı ağda sunulan diğer bir bildiri (KBAM-5)** ise e-erişime
açıktır.
Tüm yayınlar (Açık erişimli bulut dizini) (pdf)
https://drive.google.com/open?id=0B8zybV3nE4RjN2c0VFREQmhiQzQ
