Modern Hayalet Şehirler

Modern Hayalet Şehirler

Aziz Cumhur KOCALAR

Şehircilik Dr. / Yük.Müh. / İşletmeci

Yrd. Doç. Dr. Cumhuriyet Üniversitesi, Mimarlık Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Şehircilik A.D.Bşk.

azizcumhurkocalar@gmail.com , 0536 392 71 22 , http://azizcumhurkocalar.blogspot.com/

Özet

Sürekli yayılan kapitalist düzen hem büyümeden hem de yıkımlardan beslenir. Acaba canını kurtarana sığınacak bir yer bulmak zorlaşıyor mu? İnsan toplumlarının bu gezegene sıkışıp kalmış tüm canlılarla birlikte var kalabilme umudu, tek gelecek tercihimiz midir?

Son yüzyılın neredeyse ikinci yarısından itibaren günümüze kadar dünya piyasalarına ve ülke ekonomilerine ivme kazandıran likitide sarhoşluğundan bir türlü vazgeçilemiyor olması, başka bir çarenin kalmamasından ileri geliyor.  Toplumlar, bu bolluk denizinde tüketici kredilerine saldırarak, savurganlık çılgınlığını genellikle üst boyutlara taşıma alışkanlığına meyletmiş haldeler. Özellikle 3. Dünyanın kölelikten başka çaresi kalmayan ve nüfusları sürekli artan toplumlarına ise; medya ve devlet, ayrıcalıklı kamu politikaları ile kol kola vererek, tüketim hayalleri pompalamaktan pek geri duramıyor.

Haliyle gitgide büyütülerek azman hale getirilen çarpık dünya kentlerinde, ucuz işgücü ve emek sömürüsü; sendikasızlaştırılan ve yasal kayıplarla ilerleyen neo-liberal politik süreçler içerisinde devam edip, yayılarak günümüze kadar geliyor. Buna paralel bir şekilde kent yaşamında, yalnızlaştırılmış birey; zor ve pahalı bir sisteme mahkum edilmişlik yetmezmiş gibi bir yandan da mesleki, etnik, siyasi vb. parçalanmışlıklarla dolu böyle bir sistemde; sürekli ötekileştirilme, soylulaştırma, vb. baskılara maruz bırakılıyor. Tüm bu psikolojik baskı ve saldırılara karşın, mutlu olma şansı kalmayan bireyin, bir de çılgın tüketim akımlarına kapılmaktan kendini kurtarması, hiçte öyle kolay olamayacaktır.

Tüm bu kapan haldeki mekanizmalar, mevcut düzene de güç katar halde, tüketime şartlanmış bir pozisyonda varkalmaya mecbur bırakılan bireyi, bulduğu her köşede yeniden hapsetmektedir. Birey, artık biraz dahi öteye gidemeyecek yönelimleriyle, geçmişten bu yana sürekli ezilen yoksullar, güvencesiz azınlıklar, vb. kesimlerden herhangi birinde oldukça savunmasız bir haldedir.Doğunun, ekonomik açıdan büyüdüğünü sanan kaplanları da, böyle kışkırtılmış ve biyopolitik araçlarla kendi haline dahi bırakılmamış bir düzende, ancak uyur vaziyette ayakta kalabilmektedirler. Sömürü girdaplarına, farklı yönlerden çekilerek kaptırılan birçok ulus devletin, artık çok ağır bedeller ödemeye başlamış olduğu anlaşılıyor. Üstelik bu devletlerinde, bir “kapan-seyir hali” içinde kaldığını, tarihsel örnekler yeterince haykırmaktadırlar.

Klasik ilerlemeci devlet anlayışında; demiryolu, otoban, köprü, vb gibi altyapı yatırım projelerinde aslında amaç, bir yandan büyümeyi desteklemektir. Ancak diğer yandan, siyasi arenalarda ve seçim süreçlerinde hep karşılaşılan söylemlerde ise, toplum mühendisliği baskın çıkarılmış oluyor. Demokrasinin vazgeçilmez kalelerinin her geçen gün inşa edildiği ülkelerde de, kentleşme oranını arttırıcı bu hamleler ile son yüzyılda hep, yoğun bir şekilde karşılaşılıyor olduk. Ancak dünya örneklerinde bu tür demokratik ülkelerin bile, öylesine verimsiz alt yapı yatırımları var ki; bütün mevcut sorunlarla birlikte, sahte ya da hayali alanlarda sürdürülmeye çalışılan tüm bu tür yaşamları dahi artık sürdürülemez kılıyor, tabi çoktan bunların anlaşılmış ve vazgeçilmiş olması gerekirken.Örneğin sadece Avrupa ülkelerinde değil, son yıllarda özellikle çılgınca büyütülen Çin’de de; kimsenin yaşamadığı, terkedilmiş modern hayalet şehirlerin yaratılma alışkanlığı kendini artık en çarpık şekliyle gösterir hale gelmiş bulunuyor.

Böylesine verimsiz yatırım boyutuna ulaşabilmiş piyasacı yönlendirmelerin, bir sonu olması gerektiği düşünülebilir. Fakat her geçen yıl, bu sanal olarak oluşturulan bolluk kaynağının dünyadaki dolaşımı ve nereye aktarıldığının çok belli olduğu piyasa hamlelerinin sonu bir türlü gelmek bilmiyor. Hatta yarattığı yıkımların da artık dehşet verici olmaya başladığı görülüyor. 

Üstelik hava, su gibi yaşamsal doğal kaynaklarda, bu olumsuz yönelimlerden iyice etkilenir hale gelmiş ve iklim değişimi ile gezegenin de bir sonu olabileceği düşünülmeye başlamış olduğu halde; iyi niyetli beklentileri sürdürme hali, başka bir hayal alemine dalıp, size hep tepeden söylenilenlere kanmayı beraberinde getiriyor olabilir.

Diğer yandan mevcut tarihsel sonları getiren iç ve dış karışıklıklar; halen şiddetin hüküm sürdüğü dünyanın her bir yanında, her zaman rahatlıkla tetiklenebilir durumda olmaktadır. Özellikle doğal kaynakların olduğu coğrafyalarda bu durum zaten tarihsel olarak açıkça süregeliyor haldedir.

Ekonomik düzenin sosyal düzeni bu şekilde ezişinin, somut mekansal analizlerini güncel örneklerle gözler önüne serme gayreti güden bu çalışma; özellikle kamusal teşvik alanlarını ve yatırımlarını da gözlem altına alarak, farklı sektörlerin karlılık durumlarının seyrine dair güncel okumalara kadar uzanan bir yolculuğa çıkmaktadır.

Anahtar kelimeler:

Şehir ve Bölge Planlama, Kentleşme Politikaları, Büyük Projeler, Kamusal Teşvik ve Yatırımlar, Metalaştırma, Mutenalaştırma, Soylulaştırma, Biyopolitika, Yeni toplumsal hareketler, Kentsel Ekonomi/Sosyoloji/Coğrafya/Siyaset, Toplum Mühendisliği, Doğa

Kaynak Önerileri:

http://nobelyayin.com/detay.asp?u=4138

Call

Send SMS

Add to Skype

You'll need Skype CreditFree via Skype